Wraz z nadchodzącym sezonem jesienno-zimowym nie można zapomnieć o tym jak wielkie znaczenie ma witamina D. Niedobór tego składnika występuje u około 90% Polaków. Fakt, że jest to tak powszechne zjawisko, nie powinien jednak sprawiać, że uzna się to za normę. Witamina D spełnia bowiem niezwykle istotną rolę i jej niedobór jest niebezpieczny dla osób w każdym wieku. W przeciwieństwie do większości witamin podaż wraz z dietą nie jest wystarczająca. Konieczna jest jej suplementacja — szczególnie w okresie, gdy ilość promieniowania nie pozwala na wydajną syntezę skórną. W dzisiejszym artykule dobry i sprawdzony dietetyk z Krakowa odpowie na pytanie, dlaczego suplementacja witaminą D jest aż tak istotna oraz czym grozi jej długotrwały niedobór.
Czym jest witamina D?
Nazwa „witamina D” odnosi się tak naprawdę do nie jednego, a dwóch związków. Wyróżniamy witaminę D2 - ergokalcyferol oraz D3 - cholekalcyferol. Są to prohormony, które w organizmie podlegają dalszym przekształceniom. O ile witamina D2 występuje naturalnie w roślinach, grzybach i drożdżach, to już D3 można znaleźć tylko w organizmach zwierzęcych. To właśnie ta druga forma ma z perspektywy człowieka największe znaczenie. Witamina D2 i D3 są metabolizowane w organizmie tą samą drogą, a ich aktywną biologicznie formą jest kalcytriol.
Rola witaminy D w organizmie
Kluczową rolą witaminy D, na którą każdy dobry dietetyk zwróci uwagę, jest jej wpływ na regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej. Jednak związek ten kontroluje w organizmie ponad 200 genów, co jest dowodem na jego znacznie szersze spektrum działania. Witamina D ma duże znaczenie w kontekście utrzymania odpowiedniej gęstości mineralnej kości, co co jest ważne szczególnie dla dzieci i młodzieży w okresie dorastania. Dużą rolę odgrywa także w żywieniu osób starszych — chroni przed złamaniami i pełni istotną funkcję nie tylko w profilaktyce, ale także leczeniu osteoporozy.
Receptory witaminy D występują w wielu narządach ludzkiego ciała m.in. w układzie pokarmowym, limfatycznym, rozrodczym i nerwowym. Jej niedobór może więc wywoływać negatywne skutki w całym organizmie. Zdecydowanie niedocenianym wpływem witaminy D na organizm jest jej znaczenie w kontekście budowania odporności. Działa ona immunomodulująco oraz wykazuje pośrednie działanie antybakteryjne. Część badań wykazała, że regularna suplementacja witaminą D zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania na grypę. Według nich zmniejszenie poziomu witaminy D w organizmie w okresie jesienno-zimowym wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania.
Suplementacja i objawy niedoboru witaminy D
Dieta jest w stanie zaspokoić jedynie 20% zapotrzebowania na witaminę D. Pozostałe 80% zależne jest od ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Mimo że wystarczy tylko 20 minut dziennie w godzinach od 10:00 do 15:00, to dla osób, które w tych godzinach pracują i spędzają czas w pomieszczeniu, niedobory mogą pojawiać się nawet już w miesiącach letnich i pogłębiać się jesienią i zimą, gdy światła słonecznego jest mniej. Nie bez powodu witamina D nazywana jest witaminą słońca. Konieczna jest jej suplementacja w okresie od października do kwietnia w dawce 2000 IU dla osób bez stwierdzonych niedoborów i 4000 IU lub dawka wyższa zalecona przez lekarza dla osób z niedoborem.
Skutkami niedoboru witaminy D może być krzywica u dzieci, rozwój osteoporozy, podatność na złamania kości i zwyrodnienia układu kostnego. Do alarmujących objawów zaliczyć można również choroby przyzębia, bezsenność, utratę apetytu, wypadanie włosów, zaburzenia widzenia i bóle kostno-mięśniowe.
Wpływ witaminy D na zdrowie i dobre samopoczucie jest cały czas niedoceniany. Jednakże regularna ekspozycja na słońce i pamiętanie o suplementacji sprawi, że niedobór nie będzie zagrożeniem. Dobry i sprawdzony dietetyk wskaże pokarmowe źródła witaminy D i poleci suplement diety z odpowiednią dawką. W przypadku zauważalnych objawów niedoboru wskazany jest jednak kontakt z lekarzem, który zleci badania i zajmie się problemem kompleksowo.
